عدسي ميتواند از نوع پلاستيك يا شيشه باشد. تفاوت عمده اين دو در شكنندگي، وزن، دوام و مخاطرهآميز بودن آن است. اغلب بيماران هنگام تجويز از جنس عدسي سوال ميكنند. عدسي پلاستيكي سبكتر است و بيمار راحتي بيشتري با آن دارد، اما هنگام تميزكردن آن بايد با دقت و با دستمال مخصوص و مرطوب آن را پاك كرد. زيرا در غير اين صورت براحتي مخدوش ميشود؛ در عدسي شيشهاي، شيشه براحتي خش برنميدارد، اما نكته مهم شكنندگي آن است كه ميتواند مخاطرهآميز بوده و هنگام شكستن به چشم آسيب بزند.
انواع مختلفي از عدسيهاي پلاستيكي وجود دارد، مهمترين آن پليكربنات است كه به هيچ عنوان شكسته نميشود و براي عينكهاي گريفپيچ (بدون دوره) بسيار مناسب است.
عدسيهاي فتوكروميك
با توجه به مواد تشكيلدهنده عدسيها ميتوان شاهد خاصيتي بود كه هنگام برخورد نور خورشيد به آن، رنگ عدسي تيره شده و باعث جلوگيري از عبور درصدي از نور ورودي به چشم ميشود كه اين خاصيت در هر دو جنس شيشه و پلاستيك وجود دارد. معمولا درصد تغيير رنگ بسته به نياز بيمار قابل سفارش است. اين نوع عدسيها براي بيماراني كه در نور آفتاب اذيت ميشوند مناسب است.به هيچ وجه از عدسيهاي فتوكروميك نبايد براي مطالعه استفاده كرد.
عدسيهاي آنتي رفلكس
عدسيهاي پلاستيكي تنوع زيادي دارند. نوعي از عدسيها با روكشهاي آنتيرفلكس در بازار موجود است كه ميزان عبور نور از آنها بيشتر از عدسيهايي است كه اين پوشش را ندارند. تصوير در اين نوع، شفافيت بيشتري دارد. پوششها داراي رنگهاي مختلفي هستند. بنفش، سبز و آبي كه بسته به شرايط تجويز ميشوند. البته گاهي اوقات به اشتباه اين پوشش ضد اشعه توصيف ميشود. بعضي از عدسيهاي طبي موجود در بازار داراي خاصيت ضد اشعه ماوراءبنفش هستند كه ضرورت دارد حتما از اين نوع استفاده شود.
عدسيهاي فشرده
در هر دو جنس پلاستيك و شيشه به گروهي از عدسيها برميخوريم كه به آنها فشرده ميگويند. ضريب شكست اين نوع بيش از ساير عدسيهاست و همين مساله موجب كاهش ضخامت عدسي نسبت به عدسي معمولي (غيرفشرده) در نمره يكسان ميشود. كساني كه نمره عينك بالايي دارند، ميتوانند براي اين كه ظاهر عدسي ناراحتكننده نباشد، از عدسيهاي فشرده استفاده كنند.
عدسيهاي چند كانونه
براي راحتي ديد بيمار در افراد مسن و پيرچشمي كه براي ديد نزديك و ديد در فواصل دورتر احتياج به عينك دارند، عدسيهايي وجود دارد كه هر دو نمره مورد نياز براي وضوح ديد در نزديك و دور در يك عدسي تعبيه شده است كه انواع مختلفي دارد.نوع باي فوكال يا دوكانونه كه در مرز نمره ديد نزديك و دور كاملا نمايان است و به صورت خط ديده ميشود. نوع ديگر، عدسيهاي تدريجي هستند كه خط ياد شده در آن ديده نميشود و نمره از قسمت بالاي عدسي بتدريج به سمت پايين تغيير كرده تا به نمره ايدهآل براي ديد نزديك برسد.نكته مهم در استفاده از اين عدسيها علاوه بر دقت در تجويز و تعيين، ساخت بسيار دقيق آن است و همچنين تنظيم قبل از ساخت و تنظيم بعد از ساخت روي صورت بيمار. علاوه بر آن دوره عادتپذيري را نيز بايد در نظر داشت كه در بعضي افراد تا دو هفته نيز طول ميكشد. جالب اين است كه اين عدسيها در انواع فتوكروميك و آنتيرفلكس نيز وجود دارند.
تقسيمبندي عدسي بر اساس عيب انكسار
عيب انكسار به چهار دسته نزديكبيني، دوربيني، پيرچشمي و آستيگماتيسم تقسيم ميشود و تجويز عدسي مناسب توسط اپتومتريست با توجه به عيب انكسار فرد صورت ميگيرد. در اينجا ديگر علم اپتيك و تصميم اپتومتريست ملاك صد درصد است، اما نكته در اين است كه انواع عدسيهايي كه در بالا ذكر شد، همه ميتوانند در هر يك از اين چهار گروه يافت شوند.
جام جم